Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Bugüne kadar ki yapılan işlerde devletin destekleri olmasaydı, esnaf bugünkünden çok daha kötü duruma düşerdi.” dedi.
Palandöken, Bilecik Esnaf ve Sanatkarlar Odası ziyaretinde gazetecilere yaptığı açıklamada, esnaf ve sanatkarların yaşadığı zorlukları yerinde görmek için şehre geldiklerini söyledi.
Pandeminin dünyayı saran bir ekonomik sıkıntıya neden olduğunu dile getiren Palandöken, “Ülkemizde fiyatların yükselmesi, esnaf ve sanatkarın mağdur olmasına neden olan bir durum. Bizim en çok girdi maliyetimiz elektrik, doğal gaz ve petrol. Bunu çeşitlendirebiliriz, benzindir, mazottur, LPG’dir, şoför esnafının en büyük sıkıntılarından bir tanesi. Toplu taşıma, taksici, kamyoncu esnafı ve nalburun yüksek oluşundan maliyetlere aksayan fiyatlar, en bolluk olduğu dönem dediğimiz temmuz-ağustos aylarında bile fiyatların gerçekten çok yüksek oluşu vatandaşı, dolayısıyla esnafı çok etkiliyor.” diye konuştu.
Haksız rekabetin sürdüğünü ve yerel esnafın mücadelesinin zor olduğunu söyleyen Palandöken, şöyle devam etti:
“Sermaye sahipleri artık sanayiye yatırım değil buradaki geleneksel dokuyu bozacak şekilde ticareti yürütmeye gayret ediyorlar. Artık sokaklarda esnaf yerine ulusal marketlerin dolaştığı dolayısıyla ticaretin şeklinin değişmesiyle de buradaki esnafın büyüyüp sanayici, tüccar olma şansının elinden alındığı bir dönemdeyiz. Yıllardır perakende yasasıyla uğraşıyoruz. Fiyatlarla mücadele edilmesinin tek yolunun mutlaka bu perakende yasası ile düzeleceğini söylemeye çalışıyorum. Bu da pandemi sürecinde test edildi ve görüldü. Fiyatların kimler tarafından yükseldiğini esnafın bu konudaki mağduriyetinin ve birçoğunun kapanmasına rağmen yine devletine, milletine bağlı kalmak suretiyle bulunduğu yerin en büyük etkeni yine esnaf ve sanatkar oldu.”
Palandöken, bölgelerdeki sorunları oda başkanlarından aldıklarını kaydederek, “Bugüne kadar ki yapılan işlerde devletin destekleri olmasaydı, esnaf bugünkünden çok daha kötü duruma düşerdi. Borçlarının ötelenmesi, iş yerinde kira desteğinin verilmesi, esnafın can suyu kredileri dediğimiz ucuz faizli kredilerin verilmesi.” dedi.
KYK kredileriyle ilgili bir çalışmanın gündemde olduğunu anımsatan Palandöken, “Biz Sayın Cumhurbaşkanı’mıza ‘Bizi de bu torba yasanın içine sokun. Bir an evvel esnafın bu mağduriyetinin önlenmesi, ekonominin canlanması için olmazsa olmazıdır.’ dedik. Yoksa fiyatlarla rekabet gücü olmayan, bir tuşa bastığı zaman İstanbul’daki bir firmanın Türkiye’deki on binlerce dükkanına hükmettiği piyasadaki fiyat dengesini bozan en büyük unsur olduğunu siz de ben de kabul ediyorum çünkü onlarda sistem öyle gelişmiş bir vaziyetteki 10 bin tane esnafı düşünün, her birinde fiyatlar farklı olacak. Hepsi bir adamın olduğu zaman, tuşa bastığı zaman Hakkari’de de fiyat aynı, İstanbul’da da fiyat aynı. Bölgeler arası fiyat farklılığının da çalışanların güvencesinin temin edilebilmesi tek kalemde perakende yasası ile hallolabilecek bir durumda.” şeklinde konuştu.
“YEREL ESNAFIN BUNUNLA MÜCADELE ETMESİ SON DERECE ZOR”
Esnafların yaşadığı sorunlara ilişkin açıklamalarda bulunan Başkan Palandöken şu ifadelere yer verdi:
Bildiğiniz üzere en çok bizim girdi maliyetlerimiz; elektrik, su, doğalgaz ve petrol. Bunu çeşitlendirebiliriz. İşte; benzindir, mazottur, LPG’dir. Şoför esnafının en büyük sıkıntılarından bir tanesi. Toplu taşıma da taksici esnafı, kamyoncu esnafı navlunun yüksek oluşundan maliyetler ve fiyatlar vatandaşından tabi, ‘bu en bolluk olduğu dönem’ dediğimiz Temmuz- Ağustos aylarında bile fiyatların gerçekten çok yüksek oluşu vatandaşları dolayısıyla esnafı çok etkiliyor. Haksız rekabet alabildiğine gidiyor. Yerel esnafın bununla mücadele etmesi son derece zor.
“FİYATLARDA BİR DÜŞÜŞ SAĞLANAMADI”
Sizlerde takdir edersiniz ki, piyasadaki bu fiyat yükselişlerinin en büyük nedenlerinden bir tanesi aracıların ve bu arada devlerin de kolluk kuvvetlerinin, yerel yönetimlerin Zabıtalarının rağmen fiyatlarda bir düşüş sağlanamadı. Dolayısıyla esnaf sanatkâr da burada haksız mücadele ile ilgili şimdiye kadar her yıl gündeme getirilip, ‘Parakende Yasası’nın meclisten bu güne kadar çıkmaması da bir sorun.
“3 BİN 500 LİRA AÇLIK SINIRININ DA ALTINDA”
Aynı şekilde esnafın sosyal güvenlikte de sorunu var. Birkaç gündür dile getiriyorum, esnafsınız sosyal güvenlik dolayısıyla BAĞ-KUR’ lusunuz. En çok hizmeti siz vereceksiniz, 18 saat çalışacaksınız. Netice itibariyle 9 bin iş gününde emekli olacaksınız. Aynı şekilde yanınızda çalışan işçi kardeşimiz 7 bin günde emkli olacak, siz 9 bin günde emekli olacaksınız. Dünyada görülmeyen bir sistem özel sigortalılık hariç. BAG-KUR’lu demek: kendi cebinizden parayı vereceksiniz, raftaki ürünü satacaksınız veya direksiyon başında müşteri taşıyacaksınız. Veya bir marangozsunuz bir şey üreteceksiniz. Demircisiniz, bakırcısınız dolayısıyla ürünü satıp o yatırdığınız paranın sonunda da yanınızda çalışan kadar emekli aylığı alamayacaksınız. Sosyal devlet anlayışıyla bağdaşmıyor. Bugün BAĞ-KUR’dan emekli olan bir vatandaş 3 bin 500 lira sınırına çıkmasına sevindi. 3 bin 500 lira açlık sınırının da altında. Emekli aylığının Asgari Ücret’ten aşağı olmaması naçizane teklifimiz. Diyoruz ki; esnaf yanında insan istihdam eden dolayısıyla devlete katma değer üreten, marka oluşturan, en uzun çalışma saati olan insan. Dolayısıyla bunların halledilmesi belki de birkaç içinde hallolacak meseleler. Yani bir torba kanuna ilave edilmeli.
“HAKSIZ REKABET VATANDAŞI TEDİRGİN EDİYOR”
Yine aynı şekilde esnafın mağduriyetinin başında gelen şey, haksız rekabet. Haksız rekabet vatandaşı tedirgin ediyor. Yani dünyanın hiçbir yerinde böyle, ‘ Ben yaparım, ben bu işi yaparım’ demekle olmuyor. Mutlaka yeni şekil esnafın yetişmesi ile ilgili yeni tedbirler alınması gerekiyor.
Palandöken’e, konuşmasının ardından Bilecik Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Halit Gölcan ve yönetim kurulu üyeleri tarafından hediye takdim edildi.
