Bilecik Staj ve Çıraklık Mağdurları Eğitim Dayanışma ve Kültür Derneği Başkanı Ömer Ayıran ve dernek üyeleri taleplerini iletmek üzere AK Parti Bilecik Belediye Başkan Adayı Mustafa Yaman ve Yeniden Refah Partisi Bilecik Belediye Başkan Adayı Cafer Arslanboğa'ya ziyaret gerçekleştirdi.
Bilecik Staj ve Çıraklık Mağdurları Eğitim Dayanışma ve Kültür Derneği üyeleri ziyarette belediye başkan adaylarına mağduriyetlerini anlatırken mağduriyet ve taleplerinin yer aldığı bir dosyayı ilettiler.
Bilecik Staj ve Çıraklık Mağdurları Eğitim Dayanışma ve Kültür Derneği üyelerinin ilettiği dosyada şu bilgiler yer aldı:
“Biz kimiz?
3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu çerçevesinde 1980'li ve 1990'lı yıllarda Meslek Liselerinde ve Çıraklık Okullarında iken zorunlu iş hayatında bir fiil çalışma yaparak fabrikalarda, bankalarda, sanayilerde 1 yıl ile 6 yıl arasında fiilen ücretli, bordrolu ve bir işverene bağlı olarak çalışmış iş akdi ve SSK girişi yapılmış meslek liseliler ve çıraklarız.
Meslek liseliler ve çıraklar, sanayide ve atölyelerde ucuz işgücü olarak kullanılmakta ve küçük yaşta emeği sömürülmektedir. Ağır ve riskli işlerde çalıştırıldıkları için iş kazaları geçirmekte, uzuvlarını hatta yaşamlarını kaybetmektedirler. Ve tüm bunları yaparken meslek liseliler ve çıraklar gelişmekte olan ülkemizin ara eleman açığını kapatmakta ve sanayiye ve ülke ekonomisine büyük katkı sağlamaktadırlar.
Ülkemizin en büyük sorunlarından olan ara eleman sıkıntısının başlıca nedeni bu mağduriyettir. Şu anki ara elaman boşluğunu dolduran bizler genç yaşlardan beri çalışma hayatında olmamıza rağmen sigorta girişleriniz yapıldı denilerek kandırılmışlığın moral bozukluğu ile verimsiz çalışmakta gerekse mesleki okullara gidecek olan yakın çevremize bu moral bozukluğu ile tavsiye etmemekteyiz. Ayrıca basında bu mağduriyeti gören ve mesleki okullarda mağdur olduğumuzu anlayan yeni nesilde; bende gidersem mağdur mu olacağım, meslek liseliler ve çıraklar mutsuz korkusuyla mesleki okulların tercih etmemektedirler. Bu mağduriyetin çözümü ara eleman sıkıntısının giderilmesi ve mesleki okulların tercih edilme oranının artırılması konusunda ülkemiz için son derece önemlidir.
Mağduriyet nasıl oluştu?
Meslek liseliler ve çıraklar zorunlu çalışma yaparken SSK tarafından işe giriş tarihli ve tescil numaralı Sigorta Kartı verilerek "Sigortanız başladı" denilerek aldatılan ve sonrasında bunu gerek SSK ekranında gerek SSK sistemlerinden çekilen verilerde başlangıç gösterilerek kandırılmaya devam edilen, akabinde 2000’li yılların başlarında ikinci bir tarih çıkartılarak mağdur bırakılan bir kesimdir. Bizler devletine güvenerek mağdur olduk.
Mağduriyetin çözümü nasıl olmalı?
Dünyanın hiçbir yerinde kısa ve uzun kol ayrımı yoktur. Fiili çalışma var ise iş hayatı başlamıştır. Dolayısıyla sigortalılık süresi başlamıştır. Sadece ülkemize özgü olan bu sorunun bir an önce çözülerek Fiilen çalıştığımız ve sigorta kayıtları ile e-devlet sisteminde açıkça görünen İlk İşe Giriş Tarihimizin emeklilik hesabının yapıldığı hizmete başlangıç tarihi olarak sayılmasıdır. Gerektiğinde borçlanarak kısa kol olarak yatırılan primlerimizin kalan kısımlarını da devletimize ödeyerek uzun kola çevirmeye hazırız.
Mağduriyetimizin Detayları:
Staj ve çıraklık sırasında yapılan sigorta, kısa vadeli sigorta kollarına tabi olduğu için o dönemde sadece iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası primi ödenmiş, yaşlılık primi ödenmemiştir. Bu sebeple fili olarak çalıştıkları halde ilk işe giriş tarihleri emeklilik hesabına katılmamaktadır.
Mağduriyetin Sebepleri; Zorunlu olarak 1 yıl ile 6 yıl arası fiili çalışma var! İşveren var! İş akdi var! Sigorta Kartı var! Fiili çalışma var! Ücret var! SGK işe giriş tescil kaydı var! (E-Devlette görünüyor.)
Okul Müdürleri ve SGK Müdürlükleri tarafından Sigorta Kartları verilirken "Şanslısınız, sigortalılığınız başladı, bu işe başlayış ile yaşıtlarınızdan erken emekli olacaksınız" şeklinde yanlış bilgilendirme var. Sigorta kartı normal emeklilik primi yatırılan sigortalının kartı ile aynı, sigorta kartı üzerinde emeklilikte sigorta başlangıcı sayılmaz yazmıyor! Aynı sigorta kartı ve numarası ile iş hayatımıza devam ettik.
2008 yılına kadar işe giriş tarihi olarak görünüyordu. Bir düzenleme olmamasına rağmen bu tarihten sonra sigorta başlangıç tarihi olarak görünmemeye başladı.
Kısa ve uzun vadeli sigorta ayrımını SGK uzmanları dışında hiçbir vatandaşımız bilmiyordu. Bize verilen SGK kartlarının üzerinde de bu ayrıntı maalesef yazmıyor.
Emeklilik hesabında başlangıç sayılmadığı konusunda kandırılmasaydık, 1999 yılına kadar defalarca uzun vadeli Sigorta primi ödememizi yapabilirdik. Devletimize güvendik, nasıl olsa sigorta başlangıcımız yapıldı dedik.
Genç yaşlardan beri fiili olarak çalışma hayatında olmamıza 8.000 günden fazla primimiz olmasına rağmen bizler emekli olamıyoruz. Bu günler bazı arkadaşlarımızda 8500 i geçmiş 9000 prim gününe yaklaşmaktadır.
Mesleki okulları seçenlerin katsayı uygulaması yüzünden üniversite kazanıp tahsil yapma imkanı da elinden alınmıştır. Yurtdışında staj ve çıraklık yapan Türk vatandaşların staja ve çıraklığa başlama tarihi işe giriş tarihi olarak sayılmaktadır.
Dünyanın hiçbir yerinde kısa ve uzun kol ayrımı yoktur. Fiili çalışma var ise iş hayatı başlamıştır. Dolayısıyla sigortalılık başlamıştır. Kadınlara, staj ve çıraklık dışında başka çalışması olmasa dahi staj ile ilk defa uzun vadeli sigorta işe giriş tarihi arasında doğum yapmış ise, doğum borçlanması hakkı tanınarak işe giriş tarihleri borçlanma yaptığı gün kadar geri çekilebilmektedir. Bu durum vatandaşlar arasında cinsiyet ayrımcılığına neden olmaktadır.
Meslek liseliler ve çıraklar, sanayide ve atölyelerde ucuz işgücü olarak kullanılmakta ve küçük yaşta emeği sömürülmektedir. Ağır ve riskli işlerde çalıştırıldıkları için iş kazaları geçirmekte, uzuvlarını hatta yaşamlarını kaybetmektedirler. Her fiili çalışana sigorta yapılmak zorunda olduğu gibi çırak ve meslek liselilere de sigorta yapılması gerektiği yadsınamaz bir gerçektir. Daha önce ödenen kısa vadeli sigorta primlerinin sigorta başlangıcı sayılması gerektiği hukuk devletinin kaçınılmaz bir gerekliliğidir.
Staj ve Çıraklık Mağdurlarının talebi nedir?
Fiilen çalıştığımız ve sigorta kayıtları ile E-devlet sisteminde açıkça görünen ilk işe giriş tarihimiz, emeklilik hesabının yapıldığı sigorta başlangıcı olarak sayılmalıdır. Meslek liseliler ve çıraklar bu ülkenin sanayisinin bel kemiğidirler. Ülke ekonomisine katkıları yadsınamaz bir gerçektir. Ne yazık ki birçok parti tarafından, yıllardır seçim vaadi olarak sunulmasına rağmen verilen sözlerin hiçbirisi tutulmamıştır. Artık vaat olmak istemiyoruz, sosyal hukuk devleti anlayışı içerisinde olması gereken hakkımızı istiyoruz.
Çalıştığımız sürelerdeki yatan eksik primlerimizi tamamlayarak bu primlerin uzun kola çevrilmesi ve bize verilen kartlardaki işe giriş tarihlerimizin sayılmasını istiyoruz. Bu şekilde aşağıdaki örnek hesaplamalarda da görüleceği gibi SGK kasasına da büyük katkı yapmaya hazınız.
En alt seviye borçlanma ile devletin kasasına girecek miktar; Günlük alt sınırı: 213,36 TL
1 yıl alt sınır ile borçlanılırsa: 213,36 TL x 360 = 76.809,60 TL
100.000 kişi varsayımı ile kasaya girecek rakam = 7.680.096.000 TL
250.000 kişi varsayımı ile kasaya girecek rakam = 19.202.400.000 TL
En üst seviye borçlanma ile devletin kasasına girecek miktar; Günlük üst sınırı: 1.600 TL
1 yıl üst sınır ile borçlanılırsa: 1.600 TL x 360 = 576.000 TL
100.000 kişi varsayımı ile kasaya girecek rakam = 57.600.000.000 TL
250.000 kişi varsayımı ile kasaya girecek rakam = 144.000.000.000 TL
Yukardaki hesaplama 100.000 kişi ilk aşamada emekli olabileceği varsayımı ile yapılmıştır. Kapsam daha çok veya az olabilir. Yapılan simülasyona göre 7 ila 57 milyar TL devletimize katkı sağlanacaktır. Gelin hem mağduriyeti giderelim hem de ülkemizin başlıca sorunlarından olan ara eleman sıkıntısında büyük etken olan bu mağduriyeti bitirelim.
TÜİK verileri ve Çalışma Bakanlığı söylemleri arasındaki çelişkiler
Geçtiğimiz günlerde Çalışma Bakanı sayın Vedat Işıkhan, Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki bir soruya verdiği yazılı yanıtta, "Çırak ve stajyer olarak bir işletmede çalışanlar TÜİK verilerinde istihdamda kabul edilmektedir" dedi. Ancak Bakan Işıkhan, yine bir soru önergesine verdiği yanıtta ise çırak ve stajyerlerin durumuna ilişkin mesleki eğitim aldıklarını belirterek, "Çıraklık ve stajyerlikte verilen ilk işe giriş tarihi emeklilik hesabında kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır" açıklamasını yaptı. Çalışan olduğumuz kabul edildiği halde ilk işe giriş tarihimizin, emeklilikte sayılmaması bir haksızlıktır. Beş gün işe giden ve bir gün okula giden bir çırak düşünün, Beş gün işe gittiği için işçi olamıyor ama bir gün okula gidiyor diye öğrenci oluyor. İşimize gelince işçi, gelmeyince öğrenci yapıyoruz.
Aranan Eleman sorunu ve çözüm yolları
Bugün ülkemizin en önemli problemlerinden biri 'Ara eleman' açığıdır. Biz artık bunu "aranan eleman açığı" olarak tanımlıyoruz. İş dünyası temsilcileri "Çalıştıracak nitelikli eleman bulamıyoruz." söylemlerini sürekli tekrarlıyorlar. Bunun yanı sıra yeni mezunlar da iş bulamıyor. Emek piyasasındaki arz ve talep dengesini bulmanın en önemli yolu 'mesleki eğitimden ve meslek okullarından geçtiği' bilenen bir gerçektir. Mesleki eğitimi cazip hale getirmek için, 'reel sektöre ve ihtiyaçlara uygun müfredat güncellemesi, mezun olduğunda iş başı eğitimi ile hemen istihdama kazandırmak ve mesleki eğitim esnasında tam sigorta hakkının verilmesi' gibi çözümler uzmanlar tarafından ifade ediyor. Mezunların sürekli mağduriyetten bahsettiği bir ortamda bu alanlara talebin düşük kalması olağandır.
Bugünün ustaları, geçmişin çıraklarının ilk işe giriş tarihleri sigorta başlangıcı kabul edilerek borçlanma hakkı verilmesi, günümüzün çırak ve stajyerlere de tam sigorta yapılması, sigorta primlerinin çalışan, işveren ve devlet tarafından oluşturulacak havuz tarafından ödenmesi ve mezuniyet sonrası bu primlerin çalışan tarafından havuza geri ödenmesi ile sigorta sorunu rahatlıkla çözülebilir. İşsizlik fonunun stajyer çalıştıran firmalara destek olarak kullanıldığı sayın bakan tarafından ifade edilmişken, işsizlik fonu stajyer ve çırakların tam sigorta finansmanında da kullanılabilir. Zaman içerisinde çalışan tarafından yapılacak geri ödemeler ile otofinansman da sağlanır.
Staj ve Çıraklık Sigortası Mağdurlarının talebi nedir?
Fiilen çalıştığımız ve sigorta kayıtları ile e-devlet sisteminde açıkça görünen ilk işe giriş tarihimiz, emeklilik hesabının yapıldığı Sigorta başlangıcı olarak sayılmalıdır. Meslek Liseliler ve Çıraklar bu ülkenin sanayisinin bel kemiğidirler. Ülke ekonomisine katkıları yadsınamaz bir gerçektir. Ne yazık ki birçok parti tarafından, yıllardır seçim vaadi olarak sunulmasına rağmen verilen sözlerin hiç birisi tutulmamıştır. Artık vaat olmak istemiyoruz, sosyal hukuk devleti anlayışı içerisinde olması gereken hakkımızı istiyoruz.
