Kıymet Aslan
Eski Bilecik’in kurulduğu bölge olan mezarlık mevkii sit alanı engeline takılarak bazı düzenlemelerin önü kapanıyor. İlk olarak Edebali Kültür ve Araştırma Derneği Başkanı Arif Durmuş ile Şair/ Yazar Osman Özvatan bu bölgenin canlandırılması gerektiğini gündeme getirmişti.
Tarihi niteliği dolayısıyla koruma altında olan Edebali Vadisi olarak adlandırılan Şeyh Edebali Türbesi karşısı, mezarlık mevkiinde bulunan Orhangazi imarethanesi , Osman Gazi, Emirler, Karacalar ve Akkaldırım camilerinin ana yapıları yıkılmış, geriye sadece minareleri ayakta kalabilmiş eserlerin var olduğu bir bölge. Bu bölgeye ulaşım zorluğu dolayısıyla pek fazla ziyaret gerçekleştirilemiyor. Osman Gazi, Emirler, Karacalar ve Akkaldırım camilerinin bulunduğu bu bölge , Yunan işgalinde tahrip edilmiş, şehrin yerleşim alanının daha sonra yukarıya kayması ile birlikte tamamen kullanılmaz hale gelmiştir.
Bölgeye de yeni çalışmaların başlatılmaması dolayısıyla Bilecik’in kurulduğu bölge tarihi yansıtmayan bir mekan olarak günümüzdeki varlığını sürdürüyor. Röportajımızda mikrofon uzattığımız vatandaşların ve Derneklerin Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ve Vakıflar Bursa Bölge Müdürlüğü tarafından bölgeyi yeniden canlandıracak çalışmalar başlatılması bekleniyor. Bu bölgeye Bilecik’in Derneklerini de, gönüllü insanlarını da dahil ederek yeniden canlandırılması yönünde öneriler geldi. Şeyh Edebali Türbesi içini ve dışının tadilatı geçtiğimiz aylarda Vakıflar Bursa Bölge Müdürlüğü tarafından yapılmış, aynı hassasiyetin bu bölge üzerinde de yapılması bekleniyor.
Emirler camiine patika yoluyla ulaştığımız yol üzerinde Karacalar camiinin hemen çapraz karşısında, mezarlığın alt yamacında yer alıyor, metruk hamam (Emirler Hamamı) Erken Osmanlı mimarisi tarzında taş ve tuğla tekniği kullanılarak inşa edilen kubbeli sıcaklık kısımları ayakta olup, diğer bölümlerin planı tahribattan dolayı yıkık vaziyettedir. Tarihi niteliği dolayısıyla koruma altında olan Eski Bilecik yerleşim bölgesi bakımsızlık nedeniyle otlarla kaplanmış, atıl bir vaziyetteki durumunu geçtiğimiz gün gazetemizde gündeme getirmiştik.
Osmanlı’nın köklerinin bulunduğu buram buram tarih kokan bu bölgenin gerek Bilecik’in gerek Osmanlı’nın kültürel mirası olarak gün yüzüne çıkarılması, otlardan arındırılması, yolların yapılması ve kültür turizmine açılması için neler yapılabileceğini vatandaşa sorduk.
Röportajlarımız sonrasında genel olarak Bilecik halkının Eski Bilecik alanını bildiği ortaya çıktı. Ancak vatandaşlar bölgenin bakımsızlık, ulaşım zorluğundan yakınıyor. Bölgenin sit alanı olması sebebiyle dokunulamadığını belirten bazı vatandaşlar gerekli izinlerin alınıp bölgede çalışma yapılması gerektiğini söylüyorlar. Bu noktada atıl ve paha biçilemez bölgeyi yeniden canlandırmak için yetkililerin ne tür çalışma başlatılacağı ise merak konusu…
SİYASİLERİN BÖLGE HAKKINDAKİ YORUMLARI…
“Başlı başına tarihi bir değer”
13 Eylül Cuma günü gerçekleştirdiğimiz sokak röportajlarında Şeyh Edebali Türbesi’nde kılınan Cuma Namazı sonrasında rastladığımız Ak Parti İl Başkanı Ramazan Kurtulmuş’a uzattığımız mikrofonumuza Bilecik’in ilçeleriyle birlikte genel olarak ele alınması gerektiğine vurgu yaparak, bölgeyi tarihçi ve bilim adamlarının incelemesi gerektiğine dikkat çekti.
Kurtulmuş bölge hakkında, “Bana göre bir çalıştay düzenlenmesi lazım. Bu çalıştay’ın tarihçilerden mimarlardan, bilim adamlarından vs. olması lazım. O şekilde çalışmanın sonrasında bir proje ortaya çıkarılması gerekiyor, sonra o proje hayata geçirilmesi lazım. Canlandırılması için de, bu bölge başlı başına bir değerdir zaten. Şeyh Edebali Türbesi olmak üzer e, Söğüt Ertuğrulgazi, Gelin Osmaneli’ne Vezirhan, Söğüt, Bozüyük gibi bana göre topluca proje yapılıp o şekilde canlandırılması gerekir. Bu topraklar başlı başına tarihi bir değerdir.”dedi.
“Ecdadın ve bu toprakların tanınmasını isteriz”
Yine Bilecik’in tanınmış siyasi isimlerinden olan Orhan Şişman ise “Bu konuyla alakalı zannediyorum bu şehri yönetenler, bu konularla ilgi bir çok şey yapabilirler. Bu konuyla alakalı söylenecek pek çok şey , uzun konuşmak lazım. Çok net olarak söyliyeyim. Ecdadımızın bırakmış olduğu o kendi dünyası içersinde kültürüne, inancına uygun ortamların yeniden sağlanması, bu toplumun tanınmasını, ecdadın tanınmasını, bu toprakların tanınmasını isteriz tabi.”mikrofonlarımıza şeklinde konuştu.
“Siyaset üstü organizasyonla, herkesin bir araya gelmesiyle canlandırılabilir”
CHP Belediye Başkan Aday Adayı olan Mali Müşavir Nevin Tan, “Bölgedeki çalışmaları tabi ki yeterli görmüyorum. Bilecik’in tarihi gerçek tarihiyle araştırılıp, Bilecik’e yakışır şekilde taşıdığı misyonu Türkiye’ye değil tüm Dünya ülkelerine Osmanlının kuruluşunu yansıtacak şekilde düzenlenmeli. Önerilerimiz tabiî ki var 1 cümle ile söylenemez, ancak önce gerçekten yapmaya niyetli olmak gerekir. Bunu da siyaseti tamamen devreden çıkartarak siyasi partiler üstü organizasyonla tüm siyasi partilerin, tüm Bilecik’te yaşayanların, tüm bilirkişilerin, tarihçilerin, organizasyon yapabilecek herkesin kurum ve kuruluşların, STK’ların birlite çalışmasıyla yapabiliriz ancak.”diye konuştu.
“Harabelik halinden kurtarılması gerekiyor”
Bilecik’in Yazarlarından olan İsmail Yılmaz bölgenin canlandırılmasına ilişkin;“Birkere tarihi misyonu ele geçirmemiz lazım. Geçmişteki, tarihteki dokusu nasılsa o dokuya yönelik yeniden mimari bir restorasyon gerekiyor. Ben Osmanlı’yı orada görmek istiyorum. Önce çevre temizliği olacak, temeller açığa çıkacak, o temellere yönelik eski, otantik mimari özellikleriyle oralara imaretler yapılması lazım. Şuan ki halini yeterli bulmuyorum, şuanda harabelik halinden kurtarılması gerektiğini”söyledi.
SÖZ SIRASI VATANDAŞTA!...
Bölgenin vatandaşlarca tarihi dokusuyla ortaya çıkarılması yönünde görüşler hakim olan röportajımızı sayfamızdan izleyebilirsiniz.
Bölgeyi bir vatandaş olarak nasıl görmek istersiniz? sorumuza verilen cevaplar arasında;
-“Eski tarihi yapıların ortaya çıkarılması lazım. Canlı görmek istiyor, Bilecik’in tarihi olarak, sadece Bilecik’in tarihi değil Türkiye’nin tarihi olarak Osmanlı eserleri olarak gözükmesi gerekiyor. Şuanda yeterli değil”.
-“Orada zaten bir kazı çalışmaları filan başlatılmıştı. Şuanda yeterli değil daha hızlı olması gerekiyor. Netice itibariyle burası Osmanlı’nın kurulduğu yer, buraya gelen yabancılara, misafirlerimize, oraya götürüp tanıtmak isteriz en güzel şekilde. En kısa zamanda oralar güzelleşirse daha güzel olur”.
-“O bölgenin canlandırılması için bir komisyon kurulup ortak bir karar verilmesi lazım, bireysel bir karar olmaz. Tarihi yaşatmak için o bölgede ne kadar tarihi eser kaldı ona bakmak lazım. Ciddi bir bilimsel araştırma yapıp öyle karar verilmesi lazım. Sit alanı ilan edip gerekli gereksiz kararlar almakla bence olmaz bu iş”.
“Çalışmaları yeterli görüyor musunuz?”diye sorduğumuzda ise “ Son 50 yıldır bir şey yapılmadı. . Yerli ve Yabancı turistin faydalanacağı şekilde o bölgeyi görmek isterim.” şeklinde verilen cevap bazı arkeolojik çalışmaların bilinmediğini de gözler önüne serdi.
Tarihini canlı görmek isteyen vatandaş, sit alanından çıkarılıp, daha güzel bir yere dönüştürülmesi gerektiğini mikrofonlarımıza söyledi.
Sadece tarihi görmek istediğini söyleyen vatandaş, bölgenin sit alanından kurtarılıp, imara açılmasını fakat “sadece tarihi, yerleşim alanı olarak değil” ifadeleriyle binaların yapılmaması gerektiğine dikkat çekti.