Ocak ayında yağan yoğun kar nedeniyle Söğüt ve İnhisar’da seraları zarar gören köylerin muhtarları Vali Ahmet Hamdi Nayir ile görüştü.
Kendilerine hiçbir yardım yapılmadığını ve çok zor durumda olduklarını söyleyen Muhtarlara Vali Nayir, “gereken girişimler yapıldı” cevabını verdi.
Vali Nayir, seralardaki 42 milyon 731 bin TL’lik zararın, ürünlerle birlikte 55 milyon 775 bin lirayı bulduğunu söyledi. Bir muhtarın sorduğu “Antalya nasıl yardım aldı?” sorusuna cevap veren Nayir, “Bilecik bu felaketi ilk defa yaşıyor. Belki onlar bu işin usulü bakımından bizden tecrübelidir” cevabını verirken, çiftçinin özel bankalara olan borcuna yapabilecekleri bir şeyin olmadığını belirtti.
Vali Nayir’in köylülere umut olacak tek açıklaması ise BEBKA desteğiyle ilgili oldu.
Bundan sonra yapılacak seralar için uygun projelerin hazırlanması durumunda BEBKA’dan %50 hibe alınabileceğini ifade eden Nayir, bu konuda üreticiye örnek proje konusunda yardımcı olacaklarını söyledi.
Nayir, muhtarlara şu açıklamayı yaptı:
“Toplam zarar 55 milyon 775 bin lira”
“50-60 yılın görünmeyen karını bugün hep birlikte yaşadık. Can kaybı olmadığına hamdolsun dedik ama mal kaybı yaşadık. Bunun en büyük sıkıntısını da seralarımızda yaşadık. O zaman da gelmiş örneklerini yerinde arkadaşlarımızla birlikte görmüştük. Birçok köyümüze uğramıştık. Uğrayamadıklarımız da herhangi bir eksikliğe sahip değildi. Yapmış olduğumuz toplam çalışma sonucunda 799 çiftçimizin etkilendiği 3.253 dekar alanın etkilendiğini tespit ettik. Seralarda 42 milyon 731 bin TL’lik zararın, ürünlerde 13 milyon TL’lik bir zararın toplamda ise 55 milyon 775 bin liralık bir zararın olduğunu görmüştük.
Aynı zamanda zeytin ve narda da sıkıntı olduğunu, ürün eksikliğine neden olacak hususlar olduğunu görmüştük. Onlarda da aşağı yukarı 13 milyon liraya yakın bir zarar tespiti yapılmıştı.
“Başvurularımızı yaptık”
Bununla ilgili olarak biz raporlarımızı Ankara’ya gönderdik. Ankara’da; Maliye Bakanı, Başbakan Yardımcısı ve Tarım Bakanı ile görüşmeler yapıldı. En son Başbakanlık Ekonomik, Sosyal ve Kültürel İşler Başkanlığı’nda bir acil yardım ödeneği talebinde bulunduk. Seralarda görülen zarar üzerine Başbakanlığın yardımcı olacağına dair ödenek tahsisi bilgilerine biz de ulaşınca aynı talebi biz de onlara gönderdik.
“BEBKA’dan Seracıya %50 destek geliyor”
Bursa, Eskişehir, Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) üzerinden ne tür destek verilebilir çalışmalarına da başladık. Alanda da çalışmalar yapıldı. BEBKA’dan yapacağımız çalışma 5 finansman gerektiren çalışma, yani buna sizler de katkıda bulunacaksınız bizler de katkıda bulunacağız. Bunların yüzde 50’si hibe olabiliyor ondan fazlası hibe olamıyor. Orada da olabildiğince miktarı yüksek tutarak müracaatların tamamını karşılama gayreti içerisinde olacağız. Bu ayın 23 itibari ile Bilecik ilinde başlamak üzere tanıtım toplantılar başlayacak. Sizlerin bu konuda nasıl yararlanabileceğiniz konusunda uzmanlarımız Bilecik merkezde bir toplantı yapacaklar. Daha sonra ilçelerimiz ve köylerimize varana kadar çalışmayı genişletecekler. Oradaki usulümüze yüzde 50 eş finansman olarak mevcut seralarımızı nasıl etkilenmeyecek şekilde geliştirebiliriz onun çalışması olacak. Bugüne kadar yapabildiklerimiz bunlar. Çok fazla ertelenebilir borç yüküne sahip olmadığını gördük. Borcunuz mutlaka var ama bu tür afetlerde ertelenebilecek borçlar kamuya ait borçlardır. Dolayısıyla bizim arkadaşlarımızın yaptığı tespitlerde yapılan müracaatlarda bana bildirilen rakam 34 çiftçimiz borç erteleme ile ilgili müracaat etmiş. Hâlbuki bizim 800 çiftçimiz bundan etkilenmişti. Demek ki ertelenebilecek borç grubuna girecek çiftçi sayısı az. Bu demek değil ki sizin borcunuz yok. Ertelenemeyecek durumda olan, kamuya ait olmayan veya fide, ilaç, gübre gibi özel sektör olan borçlar ertelemeye tabi değil. Devlet ancak Ziraat Bankası’na olan borçları erteleyebiliyor. Onda da çok bir şey çıkmadı. Şu ana kadar net bir gelişme olmadı ama biz raporlarımızı oraya gönderdik. Başbakanlık’a acil yardım çağrısında bulunduk. BEBKA’daki çalışmayı da başlattık. Bunlardan da olumlu sonuçlar bekliyoruz.
BEBKA yönetimi olarak para miktarını ayırdık. Şuan için kullanabileceğimiz para miktarı belli. Eğer uygun projeler gelirse yüzde 50’si sizin diğer yüzde 50’sini BEBKA’dan almak üzere Ankara’dan bunun onayını da geçirdik. Normalde birincil tarıma BEBKA destek vermiyor ama biz bunu birincil tarım olarak değil de katma değer üreten tarım olarak düşündüğümüzde geçirdik. Garantide olan bir şey yok. Hazırlanacak projeleri orada kabulüne dayalı olması için eğitim çalışmasına başlıyoruz. Formatı geliştirip, size fazla yük oluşturmayan projeler hazırlamaya çalışacağız. Proje hazırlamada çok fazla teknik bilgi olması diye uğraşıyoruz. Bunun bir kısmı eş finansmanlı olduğu için ondan dolayı çekincemiz var. 5 biz koyuyorsak 5 de sizin koymanızı isteyeceğiz. Zaten borçlusunuz, bu 5 nereden alıp koyacaksınız? Bir daha borçlanmanız gerekecek. Bizim korkumuz o. Ayırdığımız kaynağın tamamının kullanılamayacağına dair tedirginliğimiz var. Keşke tamamı kullanılsa da başka projelerden de oraya para aktarmanın yollarına bakarız.
Muhtarlar: “Borçlarımız ertelenmiyor!”
Borç ertelemelerinde bankalara müracaat ettikleri zaman bankaların kabul etmediğini bu yüzden müracaat edemediklerini söyleyen muhtarlara cevap veren Nayir: “Özel şahıs ve şirketlere olan borçlar erteleme kapsamında değil. Seralarımızın kendi yapıları TARSİM kapsamına da girmiyormuş. Ürün sigortası olabiliyor ama onlarda 3’er aylık periyotlarda olabiliyormuş. Onu da arkadaşlarımıza incelettim. TARSİM sigortasına tabi bir sera üreticimiz yokmuş. Orada da bizim karşılayabileceğim bir şey yok. Siz 12 ay seralarda tarım yaptığınız için bu kapsama da girmiyor.
Bizim önceliğimiz acil yardımdan gelen paraların can suyu olacak şekilde, sizin bütün zararınızı karşılamayacak ama en azından orayı tekrar tarıma açabilecek durum oluşturmayı amaçlıyoruz. Sera enkazlarını kaldırılabilmesi yeniden üretebilir hale getirilmesi için ilk etapta açık üretim olacak. Yardımlar gelirse sizin zarar durumunuza göre çiftçimizi bunlardan istifa ettirmeye çalışacağız.
Hemen hasar tespit çalışmasını başlattık. Ama hasar tespitin köylerde ilana çıkması ve itirazlar varsa onların değerlendirilmesi zaman alıyor. Ankara ile görüşmeler daha az zamanda bitirildi. En son yazdığımız yazıda Ekonomik, Sosyal ve Kültürel İşler Başkanlığı’ndan bu taleplerde bulunuldu.”
“Antalya’ya hemen yardım çıktı. Bu nasıl oluyor?”
Ocak ayının ortalarında sel nedeniyle afet yaşayan Antalyalı seracılara devletin ödeme yapıldığını söyleyen bir Muhtara cevap veren Vali Nayir, “Buna karar veren yer Ankara. Aynı müracaat bizden de yapıldı. Antalya bu felaketi her sene yaşıyor. Ama Bilecik bu felaketi ilk defa yaşıyor. Belki onlar bu işin usulü bakımından bizden tecrübelidir” ifadelerini kullandı.
