Hayatımızın değişmez parçası haline gelen elektronik eşyaların birçoğu pille çalışıyor. Ömürlerini tamamladıktan sonra gelişigüzel çöpe atılan piller zamanla toprağı ve suyu kirletmeye başlıyor. Piller çöpe atıldıktan itibaren 15 yıl boyunca içindeki zehirli maddeleri dışarı sızdırıyor ve 1 adet kalem pil 4 m2 toprağı kirleterek üretim yapılamaz hale getirebiliyor. Cep telefonu ve dizüstü bilgisayarların bataryaları, televizyonların kumandalarının ve oyuncakların pilleri doğru şekilde geri dönüştürülmediği takdirde cevre için ciddi birer tehlike oluşturuyor.
Bilecik Belediyesi Çevre Mühendisi Gürkan Akyurt, çöpe atılması halinde doğaya zarar verecek olan pillerin mutlaka geri dönüştürülmesi gerektiğini belirtti. Atık pillerin toplanması sorumluluğunun belediyelerde olduğunu belirten Akyurt, şu an ilimizde tüm okullarda atık pil toplama kutuları bulunduğunu söyledi. Bilecik Belediyesi içerisinde de atık pil kutusu bulunuyor ve dileyen vatandaşlar pillerini buraya bırakabiliyor. Bazı marketlerde de bulunan atık pil kutuları TAP tarafından belirli aralıklarla toplanarak bertaraf merkezine götürülüyor.
TAP Nedir?
Atık pillerin toplanması ve geri dönüştürülmesi için kurulan, “Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği” (TAP), halkımızın bilinçlenmesi ve atık pillerin toplanması için çeşitli faaliyetler düzenleyen bir kuruluş. Atık pil geri dönüşüm tesisi bulunmayan ülkemizde piller, TAP’ın Bursa ve İzmir gibi büyük şehirlere inşa ettiği sızdırmazlığı sağlanmış gömme depolarda bertaraf edilmektedir. Belediyelerle ortaklaşa projeler düzenleyen TAP, geçtiğimiz Haziran ayında Bilecik Belediyesi’nin düzenlediği “Okullar Bitkisel Atık Yağlarını ve Atık Pilleri Topluyor Doğayı Koruyor Projesi”ne de destek vermişti. Bu kapsamda toplanan 320 kilo pilin doğaya karışması engellenmiş ve gençlerin bilinçlenmesi sağlanmıştı.
Piller Doğaya Nasıl Zarar Veriyor?
Cihazlar içerisinde bulunan pil ve bataryaların hizmet ömrü esnasında veya herhangi bir cihaza takılmadan muhafaza edilmeleri sırasında insan sağlığına hiçbir şekilde negatif etkisi bulunmamaktadır. Hizmet ömrünü tamamlamış veya herhangi bir şekilde hasar görerek kullanımı mümkün olmayan pillere atık piller denir. Atık pillerin çöpler vasıtasıyla toprağa karışması, denizlere, akarsulara ve kanalizasyonlara atılması veya yakılmaları durumunda içerdikleri kimyasal maddeler çevrenin kirlenmesine yol açmaktadır. Ancak bahis konusu kirlenmenin tahmin edildiği gibi kısa sürede gerçekleşmesi mümkün değildir. Yapılan araştırmalarda bu sürecin 5-15 yıl kadar olduğu doğrulanmıştır. Çöpe atılan piller, katı atık sahalarında zamanla bozularak; civa, kurşun ve kadmiyum gibi insan sağlığı açısından çok tehlikeli olan maddeleri açığa çıkarmaktadır. Bu nedenle hem de atık pillerin geri kazanımı yoluyla doğal kaynakların verimli kullanımını artırmak için Atık pilleri naylon torba, karton kutu ya da kavanozlarda biriktirilerek, süpermarketlerde, okullarda, muhtarlıklarda, belediyelerin belirlediği toplama merkezlerinde bulunan atık pil kutularına atmalıyız.
Cıva: Doğada bozulmaz. Vücuda girdiğinde parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara, merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere, böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine, kromozomları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır. Bir oksit pilde bulunan cıva 800 bin litre suyu kirletebilecek seviyededir. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda cıvanın 0.001 mg/lt'yi geçmemelidir.
Kadmiyum: En zehirli ağır metallerdendir. Bozulan pillerden akan kadmiyum su yoluyla insana taşınır. Solunum yoluyla alınırsa daha tehlikelidir. İnsanda İtai itai hastalığı(şiddetli bir kemik erimesi hastalığıdır), Akciğer hastalıkları, prostat kanseri, Böbreküstü bezi rahatsızlıkları gibi sorunlara neden olur. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kadmiyumun 0.005 mg/lt’yi geçmemelidir.
Kurşun: İçme suyu, gıda ve hava yoluyla insana bulaşır. İnsanda işitme bozukluğu, hemoglobin seviyesinde azalma, böbrek ve beyin iltihabı, kısırlık ve kansere neden olur. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kurşunun 0.05 mg/lt'den az olmalıdır.
TAP’tan Atık Pil Kutusu
Dileyen vatandaşlar işyerlerine ya da okullarına TAP’ın hazırladığı atık pil kutularından koyarak, pillerin toplanmasına destek verebiliyor ve bu şekilde doğanın korunmasına yardım edebiliyor. Büyük ve küçük olmak üzere 2 boy olarak hazırlanan pil kutuları, TAP tarafından ücretsiz olarak veriliyor. Bunun için TAP’ın internet sitesi üzerinden atık pil toplama malzemesi talep formunu doldurmak yeterli. Gelen talepler değerlendirildikten sonra malzemeler kargo yoluyla gönderiliyor. Gönderilen malzemelerin nakliye bedeli de TAP tarafından karşılanıyor. Ayrıca kendi imkanlarıyla pil toplayanlar da TAP’a ulaşarak pillerin alınmasını isteyebiliyor. TAP 15 gün içerisinde gelip evinizden ya da işyerinizden atık pillerinizi alıyor.
Türkiye’de Durum Ne?
Türkiye’de, her yıl piyasaya sürülen yaklaşık 9 bin ton pilden sadece 325 tonu bertaraf etmek ya da geri kazanmak amacıyla toplanabilmektedir. Türkiye’de pil geri dönüşüm tesisi bulunmamaktadır. Bu sebeple toplanan pillerin %15'ine denk gelen sekonder (şarj edilebilir) bölümü geri dönüşüm için Avrupa ülkelerine gönderilmektedir. %85'i ise atık sahalarında TAP tarafından Bursa, İzmir, İstanbul gibi büyükşehirlerde inşa ettirilen gömme depolarda bertaraf edilmektedir. TAP verilerine göre, Türkiye’de yılda ortalama 8-9 bin ton (200-250 milyon adet) pil piyasaya sürülmektedir. Pil fabrikasının bulunmadığı ülkemizde ithal edilen pillerin %85'i primer (şarj edilmeyen), %15'i ise sekonder (şarj edilebilir)’dir. İthal pillerin büyük bölümü Çin’den gelmektedir. Çin’in dışında uzak doğuda Japonya, Endonezya ve Güney Kore ile Avrupa'dan Belçika, Almanya, Polonya, Fransa ve İsviçre ithalat yapılan diğer ülkelerdir.
Pillerin Zararlarını Azaltmak İçin Yapılabilecekler
- Pillerdeki cıva, kadmiyum ve kurşun gibi zehirli ağır metaller konusunda halkı bilinçlendirmek.
- Pillerin toplanmasını sağlamak. Kırmızı renkli pil kutuları ile pil toplama merkezleri oluşturmak.
- Vatandaşları pilleri nasıl toplayacakları konusunda bilgilendirmek.
- Kırmızı renkli pil toplama araçları oluşturmak.
- Pil toplama işlemini illerin geneline yaymak
- Pillerin depolama alanlarında ayrı özel hücrelerde depolanması sağlanmak.
- Medya’ya piller konusunda bilgi verilmek.
- Akmış pillerin çok tehlikeli olduğunu, eldivensiz dokunulmaması gerektiği ve ellerin mutlaka yıkanması gerektiği öğretmek.
- Pillerin tehlikeli madde içermesi sebebiyle dille kontrol edilmemesi gerektiği kamuoyuna duyurulmak.
