Cafer Elmas
Türkiye ve Bilecik mermer sektöründe en büyük alıcı ve ihracat konumunda bulunan Çin’in çekilmesi Bilecikli mermercileri krizin eşiğine getirdi.
Türkiye ve özellikle Bilecik ekonomisine büyük katkı sağlayan mermer sektörü için son günlerde tehlike çanları çalıyor. Çinli yatırımcıların birçoğu Bilecik mermer sektöründen çekilmeye başladı. Bazılarının da ocak satın alarak Çinli müşterileri kendi ocaklarına yönlendirdikleri öğrenildi.
Dünya Mermer rezervlerinin yaklaşık %40’lık bir kesiminin Türkiye’de bulunduğu biliniyor. İlimiz Bilecik ise ülkemizin en önemli mermer yataklarının sahibi konumunda. Türkiye’nin yanı sıra Bilecik ekonomisinin de bel kemiği olan mermer sektörü, her yıl ilimizde vergi rekortmenleri çıkartıyor. Mermer sektöründe en büyük alıcı konumundaki Çin’e ihracat yapan ve Çinli iş adamları ile alışverişte bulunan Bilecikli mermercileri ise sıkıntılı günler bekliyor. Bazı mermer ocakları ve fabrikalar Çinli yatırımcıların sektörden çekilmesi ile kara kara düşünüyor.
“Ocağı veya Fabrikası olmayan Çinliye kredi yok”
Çinli yatırımcının sektörden çekilmesinin sebebi ise Çin hükümetinin aldığı bir karar. Bu karar ile Çinli mermercilerin kredileri kısıtlandı. Artık yabancı ülkede mermer sektörüne yatırım yapacaklara kredi verilmiyor. Çin hükümeti kredileri yalnızca Türkiye’de ocağı olan yada bir ocağa ortak olan yatırımcılara veriyor.
Bütün mermer üreticisi ülkeler için kıskanılacak bir seviyede olan Türkiye, Çin’e mermer ihracatı yapan ülkeler arasında da ilk sırada yer alıyor. 2013 yılı İMMİB rakamlarına göre blok mermer ihracatının en çok yapıldığı ülke olan Çin, 978,80 milyon dolarla bir önceki yıla göre %25,94 artış göstererek il sıradaki yerini korudu. Türkiye’den blok mermer ihracatı sadece Çin’e yapılmaktayken, Çin, dünyanın her yerinden mermer olarak blok satın alıyor. Çin’e bütün dünyadan yapılan mermer ihracatının %98,5’ini blok mermer oluşturuyor.
Çin hükümeti tarafından atılan doğru adımlarla sektör her yönden desteklenirken özellikle taşımacılığın dezavantajları hafifletildi. Deniz taşımacılığında 10.000 – 20.000 konteyner taşıyan ve 30 deniz mili yol alacak hıza sahip dev gemiler ‘mainshipler’ üretiliyor. Bu yeni nesil gemiler 45 gün süren uzun Çin yolculukları 15 gün civarına indiriyor. Kısacası Çin, sektörde her geçen gün rekabet gücünü artırıyor.
Selalar kimin için okunacak?
Bizde ise, yüksek enerji maliyetleri, taşıma ve akaryakıt fiyatları, artan maliyetler ile birlikte bürokratik engeller de yerli mermer sektörünü zorlamaya devam ediyor. Sermaye gücü ve Devlet desteği az olan sektörde, birçok firma durma noktasına gelmiş durumda.
Tüm bu zorlukların yanında Çin’den gelen kötü haber sektörü zor günlerin beklediğinin habercisi oldu. Çin Hükümetinin aldığı karar ile Çin’deki mermercilere kredileri kısıtladı. Hükümetin kredileri artık sadece yabancı ülkede mermer sektörüne yatırım yapanlara vereceği yönünde duyumlar alındı. Bu durumda bir Çinli firmanın kredi alabilmesi için yatırım yapacağı ülkede ocak sahibi ocağa ortak olması yada fabrikası olması gerekiyor.
Bu durum tüm Türkiye’de olduğu gibi Bilecik’te de etkisini göstermeye başladı. Bilecik ekonomisinin bel kemiği olan ve vergi rekortmenlerinin ilk sıralarında yer alan Çin’e ihracat yapan ve Çinli iş adamları ile alışverişte bulunan Bilecik mermercilerini tehlikeli günler bekliyor. Bazı mermer ocaklarının iflasın eşiğine geldiği de gelen iddialar arasında.
“Çinliler mermer sektörünü ele geçiriyor”
Çinli mermercilerin birçoğu Devletinden kredi alamadığı ve ocak sahibi vatandaşları ile rekabet edemediği için Türkiye piyasasından çekilmiş durumda. Bunun yarattığı durgunluğun en fazla hissedildiği yerlerin başında ekonomisi mermere bağlı olan Bilecik bölgesi geliyor. Bugün itibariyle İlimizde ocak sahibi veya ortak olarak çalışan Çinli firma sayısı 10 civarında. Burdur, Antalya ve Isparta’da faaliyet gösteren 100’e yakın mermer ocağının ise Çinli şirketlerin eline geçtiği belirtiliyor. Parası olan Çinliler sektörü ele geçirmeye başladı.
Bu durum böyle giderse önümüzdeki senelerde Türkiye mermer sektörü, yoğun tonaj hareketli, düşük cirolu günlere doğru gideceğe benziyor. Dünyada yoğun bir rekabet ortamı varken gerek maliyetlerini düşürmek için, gerekse hiçbir yabancı firma karını yabancı bir ülkede bırakmak istemeyeceği için bu durum gerçekleşebilir. Çin’in Bilecik mermerinden çekilmesi Bilecikli mermercileri zor durumda bırakacağı aşikar gözüküyor. Bu duruma Bilecikli mermercilerin ne diyeceği ise merak ediliyor.
