Ertuğrul gazi’yi anma ve Söğüt Şenliklerinde geenek ve etkinliklerin bir parçası haline gelen Cirit sporunun, daha sağlıklı koşullarda yapılması ve geliştirilmesi amacıyla Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünce sürdürülen çalışmalar son aşamaya geldi.
GençlikHizmetleri ve Spor İl Müdürü Lütfi Doyuk, Bilecik’te yapımı süren projeler arasında Bilecik’e Kapalı Spor Salonu , kapalı yüzme havuzu projesi, Bozüyük ve Söğüt’e ise birer tane sentetik saha bulunduğunu açıkladı. Bu sahaların yanı sıra Söğüt’e Cirit Sahası yapımı için projenin ihaleye çıkarıldığını belirten Doyuk, Cirit Sahasının, Ertuğrul Gazi'yi Anma ve Söğüt Şenliklerine kadar yetiştirilmesinin planlandığını söyledi.
Cirit Sahası için 18.07.2013 tarihinde ihaleye çıkarılacak. Sahanın yapımına başlanması ise sözleşmenin imzalandığı tarihten 3 gün içinde yer teslimi yapılarak işe başlanacağı duyuruldu. Sahanın bitimi ise, yer tesliminden itibaren 45 gün içinde tamamlanacak.
Bilecik İl Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürü Lütfi Doyuk konuya ilişkin gazetemize yaptığı açıklamada, “Bilecik’te spor alanında başlatılan projeler emin adımlarla sürüyor. Bunlardan ilki Bilecik’e yapılması planlanan Kapalı Spor Salonu 2014’ün başında bitmesi bekleniyor. Bunların dışında kapalı yüzme havuzu projesi var. Genel Müdürlük tarafından bunların ihale süreçleri tamamlanarak hayata geçecek projelerdir. Bozüyük’te ve Söğüt’te Sentetik saha aynı tarihlerde ihaleye açılacak. Bunların yanı sıra Söğüt’te bulunan toprak sahayı sentetik sahaya çevireceğimiz için yan tarafında bir alan daha var, o alanı da cirit sahasına çevirmeyi düşünüyoruz.” Dedi.
“Cirit Sahası, 120 metre uzunluğunda olacak”
Doyuk, Daha önce de 6-7 Eylül Ertuğrul gazi Şenliklerinde ciridin oynandığına dikkat çekerek “Şenliklerde Erzurum, Sivas, Uşak ve Ankara Cirit takımları tarafından cirit sporunu yapıyor. Bu illerdeki kulüpler spor federasyonuyla yazışmalar sonrasında davet ediyoruz. Onlarda daveti kırmıyorlar, nihayetinde 6-7 Eylül Ertuğrul gazi Anma şenlikleri büyük bir şenlik ve destek oluyorlar. Her yıl 2-3 tane takım geliyor. Bu bakımdan böyle bir sahaya ihtiyaç vardı. Takımlar daha önce Söğüt’teki mevcut sahada gösteri yapıyor idi, şimdi toprak sahayı sentetik sahaya çevireceğimiz için yan tarafında bir alan daha var, o alanı da cirit sahasına çevirmeyi düşünüyoruz. Sentetik sahanın ihale tarihi 17 Temmuz 2013’te yapılacak. Hemen ardından 18 temmuz 2013 tarihinde ise cirit sahası ihaleleri yapılacak. 6-7 Eylül Ertuğrul gaziyi anma ve Söğütşenliklerine Sahaların yapımını yetiştirmeyi düşünüyoruz.”diye söyledi.
Cirit Sahasının özelliklerine ilişkin ise, “ Cirit sahasının yapımı çok zor değil. Zemin toprak olmalı, cimde hayvanlarımız kayıyor, kumda ayakları gömüyor, toprak –kum karışımı, yarı sert yarı yumuşak özellikler taşımalıdır. Su birikintisini önlemek amacıyla hafif drenajlı bir hal alacak. Sahanın ölçüleri 120 metre uzunluğunda, 70 metre genişliğinde bir alanda olacak. Seyirci kapasitesi mevcut olan tribün 1100 kişiyi alıyor, asgari 500 kişiyi kaldırabilecek şekilde bir tribün daha yapacağız. Geçen seneki deneyimlerimize göre katılım oranını göz önünde bulunduruyoruz. En geç Ağustos ayı içinde mutlaka bitirilmesi, Eylül ayına bırakılmaması gerekiyor. İnşallah bu proje hızlı bir dönemeçten geçerek şenliklere yetiştireceğiz.” Dedi.
Ata sporu Cirit, Bilecik’te yaygınlaştırılması mümkün
Sahanın yapılmasıyla, ata sporu Ciritçiliğin Bilecik’te de geliştirilmesi mümkün hale gelebileceğine ilişkin sorumuz üzerine Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürü Lütfi Doyuk, “Tabi ki, mümkün. Cirit Sporu başlı başına ilgi gerektirir. Cirit atını beslemek, hazırlamanın zorlukları bulunuyor. Her yerde her klüp kurulamıyor, maliyetli olan bir şey, uğraş isteyen bir spor dalı olmasına rağmen, sahası olan bir alanda böyle bir kulüp açılabilir, çok önemli bir adım olur. Cirit sahası bulunacak olan ilimizde kulüplerle görüşülerek bu yöne doğru imkan oluşturulabilir. Atlı ciridi bünyelerine katabilirlerse Söğüt’te olduğu için Belediye Spor Kulübü bu ciridi niye yapmasın. Cirit zevkli, canlı ve hareketli bir oyun olduğu için vatandaş ve gençler tarafından da tercih edilir hale gelebilir. İnşallah sahanın yapımı atlı cirit kulüplerinin kurulmasında bir başlangıç olur. Köylerimizde hatta şehir merkezinde ilgilileri, meraklısı olan, ata binen vatandaşlarımız var. Nihayetinde ata binebiliyor ise cirit sporuna ilgi duyabilir ve öğrenebilmesi de mümkün bir varsayımdır. ”dedi.
Cirit, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir ata oyunudur. Türkler, Orta Asya'dan Anadolu'ya bu atlı oyunu da dolu dizgin beraberlerinde getirmişlerdir. Türkler için at, mukaddes ve vazgeçilmez bir unsurdur.
Cirit Oyunu, Türklerin en büyük tören ve sportif oyunu idi. Daha sonra 16. yüzyılda Osmanlı Türkleri tarafından bir Savaş Oyunu olarak kabul edildi. 19. yüzyılda bütün Osmanlı ülkesi ve saraylarının en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu.
OYNANIŞI
Cirit Oyunu'nda iki takım bulunur. Bu takımlar 70 ilâ 120 metre genişliğindeki bir alanda karşılıklı olarak alanın en gerisinde 6'şar, 8'er veya 12'şer kişi olarak dizilirler. Ciritçiler bölgesel giyimleriyle atlarına biner. Sağ ellerine atacakları ilk ciriti, diğer ellerine de yedek ve yetecek miktarda cirit alırlar. İki tarafın birinden bir atlı öne fırlar, karşı dizinin önüne 30-40 metre kadar yaklaşır. Karşı tarafın oyuncularından birisinin adını seslenerek meydana davet eder. Sağ elindeki ciriti ona doğru savurur, sonra geri döner, atını kendi dizisine doğru mahmuzlar. Karşı tarafın davet edilen oyuncusu hızla onu takip eder, elindeki ciriti geri dönüp kaçan karşı taraf elemanına fırlatır. Bu kez ilk oyuncunun çıktığı sıradan diğer bir ciritçi onu karşılar. İkinci diziden çıkan, sırasındaki yerini almak için süratle yerine dönmeye çalışır. Bu defa rakibi onu kovalar ve ciritini atar.
Oyun böylece sürer. Cirit isabet ettiren ciritçi takımına bir sayı kazandırır. Eğer ciritçi attığı çavganı rakibine değil de ata isabet ettirmişse bir sayı kaybeder.
Ciritçi karşı taraf oyuncusundan kendisini sakınmak için çeşitli hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna ağar. Bazı ciritçiler rakibi kaçıp dizisine ulaşana kadar üç-dört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar. Bu arada başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur. Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir. Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz. Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler.
Öte yandan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70-100 santim uzunluğunda, 2-3 cm. kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır. Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır. Kabukları yontulur. Bu isabet halinde bir yara açılmasını ve ölüm tehlikesini yok etmek için alınan bir tedbirdir.
Seyredenler ciritçileri ve atları teşvik için çeşitli şekilde bağırır, onları heyecana getirirler.
Ciritçiler arasında birbirine hasım olanlar varsa, bunların karşı tarafta yer almamasına dikkat edilir, aynı dizi içine dahil edilirler. Gençler büyüklerinin bu görüşüne boyun eğer. Büyükler de bu töreye uyarlar. Eski ciritçilerden bir kurul, oyunun sonucunu ilân eder.
Cirit sona erince, cirit oyununu düzenleyenler başarılı olanlara ödüller, ziyafetler verir.
Puanlamalar yöreye göre değişebilir. Binicilik Federasyonunun atlı cirit yönetmeliğine göre:
Puan alma
Ciritçiye vuruş isabeti 3 puan
Cirit havada tutmak 3-(1)
Rakibi yakalayıp bağışlama 3
Tehlikeli durumda puandan vazgeçme 3
Puan kaybetme
Rakibi yakalayıp bağışlamama 3
Atın rakibe kasten çarptırılması 3
Ata cirit kasten vurma 3
At ile karşı alaya girme 1
Yan çizgiyi geçme 1
Alaya atışlarda atış sahasından atmama 1
Slay atışında ciriti atamama 1
Erken ve çift çıkış 1
Attan düşme 3-[6]
Attan inme 1
